JavaScript, Mayıs 1995’te Netscape‘te, şimdi ise Mozilla‘da çalışan Brendan Eich tarafından 10 günde geliştirildi. İlk defa Aralık 1995 tarihinde Netscape Navigator 2.0 ile birlikte piyasaya sürüldü. Geliştirme aşamasında adı Mocha olarak geçmesine rağmen Eylül 1995 tarihine kadar resmi olarak LiveScript olarak isimlendiriliyordu. Netscape 2.0 Beta3 ile birlikte ismi JavaScript olarak değiştirildi. Bu, Java’nın o zamanlardaki popülerliğini kullanarak yapılan bir çeşit pazarlama hareketiydi.

JavaScript’in isim değişikliği ile Netscape’in Java teknolojilerine (Java Applet) destek vermesi yaklaşık olarak aynı tarihlere denk gelmektedir. Microsoft ile Netscape’in web teknolojileri ve platformları alanında yarıştığı bir dönemde Netscape, Sun Microsystems‘ın geliştirdiği Java platformuna destek vererek dağınık bir işletim sistemi oluşturmayı öngörüyordu. JavaScript ise, Visual Basic‘in yaptığı gibi profesyonel olmayan programcıları hedefleyen daha basit bir betik dili olarak düşünülmekteydi.

Microsoft, 1996 yılında JScript ve VBScript betik dillerini yayınladı. JScript Netscape’in JavaScript’ine benzerken VBScript, Visual Basic temelliydi ve var olan Visual Basic programcılarının kolay bir geçiş yapmasını hedefliyordu. Aynı dönemde Microsoft ilk defa CSS desteği de sağladı ancak hem CSS hem de JScript desteği Netscape’in o zamana kadar sağladıkları ile tutarlı çalışmıyordu. Bu durum web tasarımcıları ve geliştiricileri arasında bir kargaşa yaratmış ve tarayıcı savaşlarının ilk yıllarında sitelerin altında tipik olarak görülen “En iyi Internet Explorer ile izlenir” ya da “En iyi Netscape ile izlenir” gibi logoların ortaya çıkmasına neden olmuştur.

1996 yılının kasım ayında Netscape firması JavaScript’in endüstri standardı olarak belirlenmesi amacıyla Ecma International firmasına başvuruda bulunduğunu ilan etti. Bunun sonucunda standardize edilen sürüm ECMAScript olarak isimlendirildi.

Standartlaşma süreci döngülerle devam etti. 1998’de ECMAScript 2 ve 1999’da ECMAScript 3 yayınlandı. ECMAScript’in 4. sürümü üzerinde ciddi bir çalışma yapılmasına rağmen asla tamamlanamadı ancak 5. sürüm için önemli bir ilham kaynağı oldu. 5. sürüm 2009 yılının aralık ayında yayımlandı. ECMAScript’in şu an geçerli olan son standart belirtimi, Haziran 2011 tarihinde yayımlanan 5.1 sürümüdür ve Javascript 1.8.5 tarafından desteklenmektedir.

JavaScript 1995 yılında Netscape firmasının çalışanı Brendan Eich tarafından geliştirilmiştir. Client (istemci) tarafında çalışan, web sayfalarına dinamiklik katmak ve kullanıcı ile etkileşimi arttırmak için kullanılan son derece gelişmiş bir script dilidir.

Başlangıçta web sayfalarını hayata geçirmek için oluşturulup günümüzde oyun ve mobil uygulama geliştirme için de sıklıkla kullanılan JavaScript, metin düzenleyici gibi basit bir araçla yazılabilen kodlardan oluşan, öğrenilmesi en kolay programlama dillerinden biridir.

İnternet üzerinde kullanılan script dilleri arasında en çok kullanılan dil olmakla birlikte birçok hazır kütüphanenin de (JQuery, AngularJS, NodeJS, ReactJS, Bootstrap çatısı vs.) temelini oluşturmaktadır.

Web siteleri içerisinde %100’e yakın oranda kullanılan bir dildir ve bu nedenle JavaScript dili etkileşimli web sitelerinin vazgeçilmezindendir. JScript kodlarını çalıştırmak için herhangi bir tarayıcı haricinde ek bir derleyiciye ihtiyacınız yoktur. Çünkü tüm tarayıcılar, içerisinde bulunan JScript motoru sayesinde JScript komutlarını yorumlayarak işlemleri yerine getirebilir.

JavaScript ile neler yapabilirsiniz?

• JScript ile aynı anda birden fazla bağımsız işlemler gerçekleştirebilirsiniz. Örneğin; bir web sitesine girdiniz. Siz kullanıcı bilgileriniz ile giriş yaparken sistem sizin bilgilerinizin doğruluğunu kontrol edip size geri bildirimde bulunuyor.
• Geliştiricinin, kod yazımı sırasında her defasında tekrardan kod yazmasına gerek yoktur. Bir defa yazması yeterli olacaktır ve bu da geliştiricinin işini oldukça kolaylaştırır. Hatta sloganları da “Az kodla çok iş“ şekildedir.
• HTML’in statik ve basit yapısını dinamik hale getirebilirsiniz.
• Web sitesinde görmüş olduğunuz çoğu butonu oluşturabilirsiniz. Örneğin; atla, daha sonra hatırlat, şifremi unuttum, üye ol, şimdi sepete ekle, alışveriş yap, kapat gibi birçok buton.
• JScript ile bir web sitesinin ara yüzünü oluşturursunuz. Oluşturduğunuz web sitesi kullanıcı dostu bir web sitesi olur, yani sitenizin kullanıcı etkileşimi ve kullanıcıların web sitenizde geçirdiği zaman artar. Bu da web sitenizin tarayıcıda daha üst sıralara gelmesine katkıda bulunur.

JavaScript’in Avantajları

• Öğrenilmesi kolay olduğu için yazılımla ve web siteleri ile ilgilenen kişilerin ilk öğrendiği yazılım dilleri arasında yer almaktadır.
• Diğer yazılım dillerine göre daha hızlıdır.
• Geliştirilmeye açık bir yazılım dilidir. Özellikle ilk çıktığı 1995 yılında çok ilkel bir yazılım dili olsa da günümüze kadar çok fazla geliştirilmiş ve değişime uğramıştır. Hâlâ da yazılım geliştiricileri tarafından geliştirilmektedir.
• Derleyicilere ihtiyaç duyulmaz çünkü JavaScript, HTML ile beraber kullanıldığı için web tarayıcıları HTML’i yorumlar. Bunu sağlayan iki farklı yöntem vardır. Bu yöntemleri ilerleyen bölümlerde detaylı bir şekilde görebilirsiniz.
• Web sayfasına dinamiklik katar ve kullanıcı etkileşimini artırır. Bu özelliği ile kullanıcıların daha fazla web sitesinde kalmasını sağlar ve bu, sitenin sıralaması için oldukça önemli bir özelliktir.
• Kod parçaları birden fazla platformda veya web tarayıcılarında çalışır. Bu özelliği ile birlikte aynı kodun farklı sayfalarda ve sitelerde kullanılmasını sağlar.
• Yapılan hataları kolay bir şekilde bulabilirsiniz. Yorumlanabilen bir yazılım dili olduğu için yaptığınız hataları bütün satırlar arasında aramanıza gerek yoktur ve hata yaptığınız satır direkt ortaya çıkar. Bu da yazılımcılara hem vakit kazandırır hem de fazladan yorulmalarını engeller.
• İstenilen özel durumlar için kullanılabilir.
• Sunucuyla minimum etkileşimi sağlar. Böylece internet sitesinin hızı yükselmiş olur. JavaScript, kullanıcıların ilk doğrulama bilgilerini kendi içinde yaparak sunucuya daha sonra talepleri gönderir. Bu da sunucunun daha az kullanılmasını sağlayarak internet site hızının artmasını sağlar.
• Zengin ve kullanıcı dostu ara yüze sahiptir. JavaScript ile dikkat çekici ve interaktif ara yüzler oluşturabilirsiniz. Örneğin; kaydırma butonları, bazı efektler gibi.

JavaScript’in Dezavantajları

• Popüler olduğu için birçok web sitesinde kullanımı da yaygınlaşmıştır. Bu yüzden kötü amaçlı kişilerce saldırıya uğrama ihtimali diğer yazılım dilleri ile oluşturulan web sitelerine veya uygulamalara göre daha fazladır.
• Açıklara karşı zayıftır, güvenlik önlemleri yeterli gelmemektedir. JScript birden fazla web sitesinde veya platformda kullanılabileceğinden dolayı kod parçaları daha az güvenlidir.
• Her tarayıcı veya sayfa JScript kodlarını kabul etmez. Bu JScript’in genel bir özelliği olmasa da bazen bazı tarayıcılar ve web sayfaları desteklememektedir. Bu yüzden bu gibi sayfalarda ve tarayıcılarda kullanılmamaktadır.
• JScript çok büyük kodlara sahip olduğu için karmaşık hale gelmekte ve çok fazla yer kaplamaktadır. Bu da site hızını olumsuz yönde etkilemektedir.
• Farklı cihazlarda farklı çalışabildiği için tutarsızlığa neden olabilmekte ve yazılım ile uğraşan kişilerin işini zorlaştırabilmektedir.