PHP’nin Tarihçesi

PHP ilk olarak 1994 yılında Rasmus Lerdorf tarafından, dinamik web sayfaları geliştirebilmek ve web sayfasını ziyaret edenleri izleyebilmek amacıyla bir dizi Perl betiği kullanılarak geliştirilmiştir.
İnsanlar kısa zamanda PHP ile ilgilenmeye ve bu konuyla ilgili sorular sormaya başladıklarında ise yeni bir betik motoru oluşturmuştur.

8 Haziran 1995 tarihinde Rasmus Lerdorf, web formlarıyla çalışmak, aynı zamanda veri tabanları ile iletişim kurmak için PHP’yi genişletti ve böylece PHP/FI’ı (Personal Home Page / Forms Interpreter) biçimlendirmiş oldu. Daha sonra bir geliştirme ekibi oluşmaya başladı. Aylar süren çalışmalar ve beta sürüm testlerinden sonra, 1 Kasım 1997 tarihinde PHP/FI2’i (Personal Home Page / Forms Interpreter) yayınladı.

PHP 3

PHP, adı duyuldukça bir grup yazılım geliştiricilerinin dikkatini çekti. Rasmus Lerdorf, Zeev Suraski ve Andi Gutmans tarafından yeniden yazıldı ve 6 Haziran 1998 tarihinde PHP3 yayınladı. Aynı zamanda PHP kısaltmasının açılımı Hypertext Preprocessor olarak kabul edildi ve resmileştirildi.

PHP 3.0’ın en güçlü yanlarından biri, genişletilebilirlik özellikleriydi. Son kullanıcılara çoklu veri tabanları, protokoller ve API’ler için olgun bir arayüz sağlamanın yanı sıra, dilin kendisini genişletme kolaylığı, çeşitli modüller gönderen pek çok geliştiricinin ilgisini çekti. Bu PHP 3.0’ın muazzam başarısının anahtarıydı.

PHP 4

1998 kışı, PHP 3.0’ın resmi olarak piyasaya sürülmesinden kısa bir süre sonra performans ve diğer işlevsellikler için yeniden ele alınması gerekiyordu. Zeev Suraski ve Andi Gutmans, 1999 yılında Zend Engine’ı (Zend Motoru) üreten PHP’nin çekirdeğini yeniden yazmaya başladılar. 22 Mayıs 2000 tarihinde Zend Engine 1.0 tarafından desteklenen PHP4 yayınladı.

PHP 5

Artık PHP’nin önünde pek de engel bulunmuyordu ve böylece PHP gün geçtikçe daha fazla ün kazanmaya başladı.
PHP’yi daha üstün bir hale getirmek için, 13 Temmuz 2004 tarihinde Zend Engine 2.0 tarafından desteklenen PHP5 yayınladı. Zend Engine 2.0, PHP’yi vazgeçilmez bir dil yapacak olan, OOP (Object Oriented Programming) için gelişmiş destek, PDO (PHP Data Objects) uzantısı, static binding (statik bağlayıcı) ve sayısız performans geliştirmeleri gibi yeni özellikler içeriyordu. Aynı zamanda 32 Bit ve 64 Bit Microsoft Windows işletim sistemi platformları için PHP, IIS (Internet Information Services) üzerinden yorumlanabilir ve kullanılabilir hale getirildi.

PHP 7

3 Aralık 2015 tarihinde PHP’nin çekirdeği bir defa daha yazılarak Zend Engine 3.0 tarafından desteklenen PHP7 next generation yayınladı.

Zend Engine 3.0’da, PHP’yi eşsiz bir dil yapacak olan bazı yenilikler; yüksek hız (2 kat daha hızlı), üstün performans, düşük ram (bellek) kullanımı, en fazla güvenlik, kararlılık, just in time compilation (çalışma zamanında derleme), debugging engine exceptions (hata ayıklama motor istisnaları), daha gelişmiş Microsoft Windows işletim sistemi platformları desteğidir.

PHP 8

26 Kasım 2020 tarihinde PHP 8 versiyonu resmi olarak kullanıcının hizmetine sunuldu. Büyük bir yenilikle kullanıma sunulan söz konusu versiyon, birçok güçlü özelliği de beraberinde getiriyor. Bu yeni özellikler sayesinde çok daha kolay bir şekilde kod yazabilir, daha kullanışlı ve güçlü uygulamalar oluşturabilirsiniz. PHP 8’in kullanıcılar tarafından en beğenilen özelliği Just in Time kavramının kısaltması olan JIT derleyicisidir.

PHP Nedir ?

PHP (Hypertext Preprocessor, eskiden Personal Home Page) dinamik web siteleri geliştirebilmek için tasarlanmış, HTML kodları içerisine rahatlıkla yerleştirilebilen, sunucu tarafında çalışan ve çok geniş kullanım alanına sahip, açık kaynak kodlu bir betik dilidir.

PHP, 1994 yılında Rasmus Lerdorf‘ un kişisel ana sayfasını korumak ve web sitelerine giren ziyaretçilerin sayısını tespit etmek için kullandığı C dilinde birkaç Common Gateway Interface (CGI) programı yazmasıyla başlamıştır.
PHP yapısının önemli bir kısmını C, Java ve Perl gibi dillerden almış, kendisine has özelliklerle bu yapıyı pekiştirmiş ve kolay öğrenilebilen bir dildir.

PHP Nasıl Çalışır ?

PHP kodları sunucu tarafından derlenerek kullanıcıya HTML çıktısı olarak gösterilmektedir. Ancak kullanıcı tarafından PHP kodları görülemez; kullanıcıya, sunucu üzerinde derlenmek suretiyle HTML olarak aktarılır. Kısaca PHP uzantısına sahip bir dosya oluşturmanız halinde içerisine HTML, CSS, Javascript ve PHP kodları bulundurmaktasınız. Uygulama esnasında PHP motoru bu safhadaki bütün PHP kodlarını ayıklar. Sonrasında ayıklanan kodları çalıştırarak sonucu kod yazılımcısının istediği şekilde kullanıcıya gösterir.

PHP Nasıl Kullanılır ?

PHP yazabilmek için bazı modüllerin (Apache, MySQL, PhpMyAdmin) yüklenmesi gerekmektedir. Bu modülleri paket halinde içinde barındıran yazılımlardan faydalanabilirsiniz. XAMPP ve WAMP Server adlı programlar bu amaçla hazırlanmıştır ve pek çok geliştirici tarafından tercih edilir.

PHP kodları yazabilmek için ise kod editörlerini kullanmalısınız. Visual Studio Code, Notepad++, Sublime Text, Atom ve Brackets bu programlardan bazılarıdır. Daha büyük projeler için hızınızı artırıp size kolaylık sağlayacak IDE’leri de tercih edebilirsiniz. Bunlara en güzel örneklerden ikisi PHPStorm ve NetBeans’dir.

PHP Hangi Veritabanlarını Destekler?

PHP’nin en fazla üzerinde durulan ve en güçlü olan özelliklerinden bir tanesi de sahip olduğu gelişmiş ve geniş veri tabanı desteğidir. PHP MySQL, SQLite, PostGreSQL, SyBase, IBM-DB2, Oracle, Mongo, dBase vb. birçok popüler veri tabanını projelerinizde kullanabilmenize olanak verir.

Neden PHP’i Kullanmalısınız

PHP’nin neden harika bir programlama dili olduğunu gösteren diğer sebepler:

• Öğrenilmesi kolaydır — Fonksiyonlarına dair bol örnekli harika kılavuzlara sahip olduğundan kolaylıkla öğrenilebilir.
• Yaygın biçimde kullanılır — e-Ticaret siteleri, bloglar, sosyal medya vb. platformları oluşturmak için kullanılır. İstatistikler web sitelerin %79’unun PHP kullandığını göstermektedir!
• Düşük masraflıdır — Açık kaynaklıdır, yani ücretsiz olarak kullanılabilir.
• Büyük topluluğa sahiptir — Eğer herhangi bir sorunla karşılaşırsanız İnternet’te birçok PHP bloğu bulunduğundan kolaylıkla yardıma erişebilirsiniz.
• Veri tabanları ile entegre olabilir — PHP; MySQL, MSSQL, Oracle, Firebird, SQLite, PostgreSQL gibi birçok veri tabanı motoru ile çalışır.
• Çapraz Platform Desteği
• Yüksek Güvenlik
• Geniş Kütüphane Desteği
• Hata Yakalama ve Yönetme
• Performans
• Kolay Geliştirme ve Bakım…

PHP ile Neler Yapılabilir?

• Durağan olmayan ve tamamen dinamic (dinamik) bir yapıya sahip web siteleri yapılabilir.
• Her seviye web servisleri veya API’ler (Application Programing Interfaces) yazılabilir.
• Hemen hemen tüm ücretli veya tüm ücretsiz database’ lere (veri tabanlarına) bağlantı kurabilir.
• PHP-GTK (Gimp Tool Kit) eklentisini kullanarak masaüstü uygulamalar yapılabilir. (PHP-GTK ana dağıtımda yer almaz.)
• Mobil programlama içerisinde kullanılabilir.
• Sunucu üzerindeki hazır modüllerin haricinde ham ağ soketlerini açıp bu soketler üzerinden bütün protokollerle çalışabilir. Ayrıca bu protokoller aracılığı ile birçok iletişim işlemlerini kurabilir. (LDAP, SNMP, NNTP, IMAP, SMTP, POP3, HTTP, COM vs.)
• Diğer yazılım dilleri verilerini, yorumlayabilir ve oluşturabilir.
• Java nesneleri oluşturabilir ve bu nesneleri şeffaf biçimde PHP nesneleri olarak kullanabilir.
• Birçok kriptolama (şifreleme ve çözme) işlemlerini gerçekleştirebilir.
• Web tabanlı bot’lar (robotlar) yapılabilir.
• Client (istemci) için cookie’ler (çerezler) yazılabilir ve session(oturum) işlemleri yapılabilir.
• Client’e (istemciye), browser’a (tarayıcıya) ve zamana göre özel durumlar veya içerikler hazırlanabilir.
• Gelişmiş zamanlanmış işlemler yapılabilir.
• Değişkenler, fonksiyonlar, sınıflar veya nesneler üreterek her alana etki edilebilen işlemler yapılabilir.
• Yazılan kodlara karar yapıları eklenerek, şartlara göre değişen kod yapıları oluşturulabilir veya duruma uygun çalışan uygulamalar yapılabilir.
• Form işleme, değerlendirme, sayfa içerik kontrolleri ve raporlama işlemleri yapılabilir.
• Resim oluşturma, düzenleme veya dinamik olarak oluşan grafik işlemleri yapılabilir. Ayrıca ses veya video işleme programları da yapılabilir.
• XML (Extensible Markup Language), JSON (Javascript Object Notation), XSL (Extensible Style Language), PDF (Portable Document Format), RSS (Rich Site Summary) vs. gibi birçok farklı türdeki dosya verilerini okutulabilir ve oluşturulabilir.
• Devasa portal’lar, arama motorları, çok gelişmiş CMS (Content Management System) yazılımları, ileri düzey e-ticaret ve bayilik sistemleri, otomasyon sistemleri yazılımları, veri depolama sistem yazılımları, veri tabanı bağlantılı uygulamalar, web tabanlı e-mail uygulamaları, tarayıcı oyunları, medya, haber ve sosyal ağ sistemleri, anlık bilgi paylaşım sistemleri, forum sistemleri, test, soru ve cevap uygulamaları, anket ve istatistik sistemleri vs. yapılabilir.

Kısacası PHP ile web üzerinde hemen hemen her şeyi yapabiliriz. PHP’nin sunduğu ve sunabileceği bütün özellikleri ile neler yapabileceğini düşünmek, kelimelerle anlatabilmek ve sayfalara sığdırabilmek mümkün değil. PHP ile yapabilecekleriniz tamamen hayal gücünüze ve PHP bilginize bağlıdır. PHP kullanarak oldukça basit bir blog sitesinden tutup bir arama motoru kadar geniş kapsamlı çalışmaya kadar her şey hayata geçirilebilir.

Örneğin; PHP kullanarak sıfırdan bir WordPress, Twitter, Facebook veya online oyun geliştirip zaman içerisinde de bu projeleri geliştirmeye devam edebilirsiniz. Zaten PHP’nin yoğun olarak tercih edilme ve kullanılma nedenleri arasında kullanıcılara sunduğu esneklik yer alır.

Bu yüzden “PHP ile neler yapılabilir?” diye sorulduğunda aslında yapılabileceklerin hiçbir sınırı bulunmuyor. PHP günümüzde web tabanlı tüm kodlama dilleri arasında en çok tercih edilen dildir. Nedenleri ise; kararlılığı, güvenliliği, hızı, performansı, gücü, esnekliği, kullanım kolaylığı ve sayılamayacak kadar çok olan marifetleridir.

Sizin PHP programlama dili ile ilgili düşünceleriniz nelerdir?